Uyuz Hastalığı Belirtileri ve Tanısı

Uyuz Hastalığının Belirtileri

Uyuz hastalığının en belirgin belirtisi, özellikle geceleri şiddetlenen yoğun kaşıntıdır. Uyuz akarları ile ilk kez enfekte olan kişilerde, belirtiler genellikle enfestasyondan 2-6 hafta sonra ortaya çıkar. Daha önce uyuz geçirmiş kişilerde ise belirtiler çok daha hızlı, genellikle 1-4 gün içinde görülür.

Yaygın Belirtiler

• Şiddetli kaşıntı: Özellikle geceleri ve sıcak ortamlarda artar. Bu, akarların gece daha aktif olmasından kaynaklanır.
• Deri döküntüleri: Küçük, kırmızı kabarcıklar veya sivilce benzeri lezyonlar şeklinde görülür.
• Akar tünelleri (burrows): Deri yüzeyinde gri veya ten rengi, hafif kabarık, ince, kıvrımlı çizgiler şeklinde görülür. Uzunlukları birkaç milimetreden bir santime kadar değişebilir.
• Papüller ve veziküller: Küçük, kaşıntılı kabarcıklar ve içi sıvı dolu küçük kesecikler.
• Ekzematöz değişiklikler: Uzun süreli kaşınma sonucu ciltte pullanma, kalınlaşma ve kızarıklık.
• İkincil enfeksiyonlar: Sürekli kaşınma sonucu ciltte yaralar oluşabilir ve bu yaralar bakteriyel enfeksiyonlara yol açabilir.

Vücutta Görüldüğü Yerler

Uyuz hastalığı, vücudun belirli bölgelerinde daha sık görülür. Bu bölgeler genellikle şunlardır:

• Parmak araları
• El bilekleri ve dirsek içleri
• Koltuk altları
• Bel çevresi
• Kalçalar
• Genital bölge
• Göğüs ve meme uçları (özellikle kadınlarda)
• Ayak bilekleri ve ayak parmak araları

Bebeklerde ve küçük çocuklarda, uyuz döküntüleri baş, boyun, avuç içi ve ayak tabanı gibi yetişkinlerde nadiren etkilenen bölgelerde de görülebilir.

Farklı Gruplarda Belirtiler

Bebeklerde ve Çocuklarda

Bebeklerde ve küçük çocuklarda uyuz belirtileri yetişkinlerden farklı olabilir:

• Baş, boyun, yüz ve saçlı deri gibi yetişkinlerde nadiren etkilenen bölgelerde döküntüler görülebilir.
• Avuç içi ve ayak tabanında yaygın döküntüler olabilir.
• Veziküller (içi sıvı dolu kabarcıklar) daha yaygındır.
• Huzursuzluk ve uyku bozuklukları sık görülür.

Yaşlılarda ve Bağışıklığı Zayıf Kişilerde

Yaşlı veya bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde:

• Kabuklu (Norveç) uyuz daha yaygındır.
• Kalın, kabuklu lezyonlar ve yaygın pullanma görülür.
• Vücutta çok daha fazla sayıda akar bulunabilir (binlerce).
• Kaşıntı daha az belirgin olabilir veya hiç olmayabilir.

Uyuz Türleri ve Özellikleri

1. Klasik Uyuz

En yaygın görülen uyuz türüdür. Belirtileri yukarıda açıklandığı gibidir. Vücutta genellikle 10-15 akar bulunur ve belirtiler genellikle akar sayısına göre daha şiddetlidir (aşırı bağışıklık tepkisi nedeniyle).

2. Kabuklu (Norveç) Uyuz

Bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde görülen daha şiddetli bir türdür. Özellikleri:

• Kalın, kabuklu, pullu lezyonlar
• Vücutta binlerce akar bulunabilir
• Çok daha bulaşıcıdır
• Kaşıntı daha az belirgin olabilir
• Tüm vücudu etkileyebilir
• Tırnak distrofisi (tırnak bozuklukları) görülebilir

3. Nodüler Uyuz

Bazı hastalarda, uyuz enfestasyonuna karşı aşırı bağışıklık tepkisi sonucu nodüller (düğümler) oluşabilir. Özellikleri:

• Kırmızı-kahverengi, sert nodüller (5-20 mm çapında)
• Genellikle genital bölge, kasıklar ve koltuk altlarında görülür
• Akarlar tedavi edilip yok edildikten sonra bile aylarca kalabilir
• Şiddetli kaşıntıya neden olur

Tanı Yöntemleri

Uyuz hastalığının tanısı genellikle klinik belirtilere dayanır, ancak kesin tanı için çeşitli yöntemler kullanılabilir:

1. Klinik Muayene

Doktor, karakteristik belirtileri ve döküntülerin dağılımını değerlendirir. Özellikle parmak araları, bilekler ve genital bölgedeki tüneller ve döküntüler incelenir.

2. Dermoskopi

Dermoskop adı verilen özel bir büyüteç kullanılarak, deri yüzeyindeki tüneller ve akarlar görüntülenebilir. Bu yöntem, akarın veya yumurtalarının doğrudan görüntülenmesini sağlar.

3. Deri Kazıntısı ve Mikroskobik İnceleme

Şüpheli lezyonlardan alınan deri kazıntıları, mikroskop altında incelenerek akarlar, yumurtalar veya dışkı parçacıkları tespit edilebilir. Bu, en kesin tanı yöntemidir.

4. Mürekkep Testi

Şüpheli tünel bölgesine mürekkep sürülür ve sonra alkolle silinir. Mürekkep tünellere nüfuz eder ve tünellerin daha belirgin görülmesini sağlar.

5. Biyopsi

Nadiren, tanı koymak zor olduğunda veya atipik prezentasyonlarda, küçük bir deri örneği alınarak mikroskop altında incelenebilir.